JI BÎR NABE JANA DANE SER DILAN!

 

HESEN HUSEYIN DENIZ

 

Dilê mirovê Kurd her sal di vê rojê de dijene, diêşe, disoje, diperite…Ev bîst û şeş sal in di her sala vê rojê de rûçik tirş dibin, awir tûj dibin, hest hêrs dibin…

 

Raman teze dibe, hiş bîra xwe vedikole; dirêjî kûrahiya bîranînan dibe. Her malikeke laş bi jana bîranînekê dilive; laş nerehet dibe. Roj dirêj dibe, nabore…

 

Kî bûn, ji ku hatibûn, çawa ew hêz di xwe de didîtin ku vê janê bi mirovan bidin kişandin? Jiyanek û qirnek li mirovên kurd herimandin. ‘Kurdbûn’ kirin tawaneke mezin. Xwestin ‘kurdbûn’ were înkarkirin!

 

Mirovên kurd ji mal girtin, ji nava rez û bexçeyan girtin, ji kolanan girtin… Destên wan bi kelepçeyan hişk girê dan, bi paçên qilêrî yên reş çavên wan tarî kirin, bi qûndaxên tifingan li polên wan dan û avêtin hundirê mekîneyên bê kulek…

 

Bê parêzer, bê parastin, bê mafpirsîn mirov avêtin nava pîsiya destavê. Heta kabê di nava pîsiyê de li ser lingan bi rojan dan rawestin. Xwarina wan rojê sê danan lêdana ji beştên 5X10cm. bû. Goştê laşê wana rojane reş dibû, şîn dibû, sor dibû… Xwîn ji binê neynûkên wan dihat der. Diranên wan di devê wan de dihat komkirin. Neft bi ser pembo dadikirin, agir bera didanê û dixistin bin çengên wan. Li nava ava pîsiyê dirêj dikirin û bi potînên xwe yên bi qirêjiya dîroka xwe, derdiketin ser pişta wan. Xwestin pişt li mirovê kurd bişikînin!...

 

Digotin biqêrin û bêjin: ‘Çi bextewar im ku ez Tirk im!’

 

Bi lêdan, bi îşkence, bi kuştin xwestin bi kurdan ‘tirkbûnê’ bidin pejirandin. Ji bo vê nayê zanîn bê çend kes kuştin. Di zîndana Amedê de ger rojek were û dîwarên wê werin ser ziman, ne pênûs û ne kompûter xwe li ber nagrin ku tiştên van xwînxwaran bi serê kurdan de aniye vebêjin û binivîsînin.

 

Mirov di binê nêrdewanan de darvedikirin û di bêhna fetisînê de benê wan sist dikirin, gêrî erdê dikirin. Rojê bi deh caran wiha dikirin. Rojê bi dehcaran wiha bi wana dardekirin didan jiyandin. Bi dardekirina bi carekê re kîna dilê wan a li hemberî kurdan rehet nedibû.

 

Dest û lingê mirovan girê didan, şilfî tazî dikirin û bi jopan destdirêjî li laşê wan dikirin. Bi vî awahî didan diyarkirin ku di nava giştiya mirovahiyê de sazûmaneke ji ya wana bêşereftir hîn nehatiye ruyê dinyê.

 

Bi darê zorê çop û pîsî bi mirovan dan xwarin. Ava serşoka xwe rijandin ber wana ku vexwin. Bi rojan mirov bê av hiştin ku dema ava serşokê jî bibînin êrîşî ser bikin. Li derve gurme gurma baranê bû, li hundir mirov ji têhnîbûnê bêhiş diketin.

 

Ji nesaxên bi jana zirav ketine, bi navê ‘tehlîlkirinê’ belxem kom dikirin û ew belxem dirijandin nava xwarina girtiyan. Mişkên cirdon dikuştin û dixistin hundirê qerewaneya xwarinê…

 

Mirov heta êvarî li ser lingan didan sekinandin, êvarî jî bi sayên har êrîşî hundir dikirin ku ne roj ne jî şev nikaribin xew bikin.

 

Bi vî awahî tola xwe ya dîrokî ji kurdan hiltanîn: Mirov bê xew, bê xwarin, bê av di bin lêdanê de, di nava pîsiyê de bi rojan, bi mehan, bi salan hiştin ku mirov bipejirînin ‘ne kurd in, bes tirk in’!!!

 

Hûn dikarin çi navî li vê yekê bikin? Wahşet!, Desthilatdarî!, Zordarî!, Xwînxwarî!, Faşîstî!... Yan Tirkitî!?

 

Tê zanîn ku Tirkitî li Rojhilata Navîn û Anatolya çêbûneke çêkirî ye, ne xwezayî ye; li ser tinekirin û înkarkirina gelên herêmê hatiye çêkirin. Ji bo vê li hemberî gelan bi kîn û dijminatî dagirtiye. Ev kîn û dijminatiya xwe bi sazûmana 12ê Îlonê ku heta roja me jî bi awayeke sergirtî tê meşandin, di asta herî bilind de bi ser gelan de û bi taybetî bi ser gelê kurd de barand.

 

Hîn birîn û êşên ji wan rojan mane li ser laşê me diyar in…Hîn laşê me bi êşên wan rojan dijene, disoje, diêşe…

 

Sûcê me tenê ‘kurdbûn’ bû û îroj jî sûcê me tenê ‘kurdbûn’ e. Lê em wê rojê jî ji kurdbûna xwe nehatin xwarê, îroj jî emê ji kurdbûna xwe neyên xwarê. Mirovê xwe înkar bike, bi kêrî kesekî din jî nayê.

 

Divê mirov vê dîrokê jibîr neke. Her kurdekî qasî serê derziyê hesteke netewî pê re heye, hesteke mirovtî pê re heye, pêwîst e vê dîroka xwînxwar a tirkan ku ji kurdan re kirin êş û jan, ti caran jibîr nekin. Ji bo ku careke din li ser serê kurdan ev roj neyên jiyandin, çawa ku girtiyan qiyamet rakirin, agir berdan bedena xwe, bi kêr û jilêtan laşê xwe peritandin, bedenên xwe heta şahadetê razandin birçîbûnê, di têkoşînên dijwar de li ber xwe dan, her mirovê kurd jî erkdar û berpirsyar e ku vê kevneşopiya têkoşîn û berxwedanê bidomîne.

 

Ji sedema vê dîrokê pêwîst e rayedarên tirk ji gelê kurd lêborîna xwe bixwazin.

 

Ji sedema vê dîrokê pêwîst e rayedarên tirk çekên xwe li hemberî kurdan deynin.

 

Ji sedema vê dîrokê pêwîst e rayedarên tirk dev û deriyê zindanan heta dawî vekin.

 

Ji sedema vê dîrokê pêwîst e rayedarên tirk banga agirbest û aştiya civakî li kurdan bikin.

 

Ji sedema vê dîrokê pêwîst e kurd heta dawî li hemberî rayedarên tirk û sazûmana wan a tinekar û înkarker têbikoşin, li ber xwe bidin û ji kurditiya xwe misqalekî jî neyên xwarê. Ev mafê me kurdan ê herî bingehîn e. Ew çiqasî hewl bidin, bi darê zorê bi me bidin gotin ku ‘Çi bextewar e kesê dibeje ez tirk im’, pêwîst e em biqêrin ku ‘Em bi kurdbûna xwe serbilind in!’

 

Belê, di dîrokeke ji bîst û şeş salan û vir ve didome de, sazûmana desthilatdar gelek birîn di dilê me de vekirin û gelek tahrîbat di laşê me de dan çêkirin. Xwestin me ji nasnameya me, ji çanda me, ji zimanê me, ji wêjeya me, ji mirovbûna me dûr bixin. Lê me li ber xwe da. Bi dehan şehîd û bi sedan birîndar me da. Lê me dev ji zimanê xwe, çanda xwe, wêjeya xwe û mirovbûna xwe berneda.

 

Di zindana Amedê de, di bin wan derfet û mercên tinekar de, dîlên kurd bi pênûsa xwe kovarên kurdî weşandin. Li ser bîranîna çapemeniya kurdî, kovara bi navê “Hawar” hat derxistin. Pê re ji bo pêşdebirina berhemdariya dîlên azadiyê kovara “Çirûska Jiyan” hat weşandin.

 

Ev kovar di zindana Amedê de bi pênûsa destî dihatin nivîsandin û nushayên wê jî dîsa bi pênûsa destî dihatin zêdekirin. Nivîs ji qawîşan bi dizî dihatin berhevkirin. Nushayên kovarê jî dîsa bi dizî dihatin belavkirin. Lê ti hêzê nikarîbû li pêşiya çand, wêje û rojnamegeriya kurdî bibe asteng ku ew cûntaya 12ê Îlonê be jî. Îroj wêje, çand û rojnamegeriya kurdî bûye lehiyek û li her çar aliyê Kurdistan û cîhanê diherike. Di wan rojên bi êş û jan de, di navbera ranzeyan de, bi awayeke veşirtî li ser kaba xwe, bi pênûseke hibrî me kovara ‘Çirûska Jiyan’ zêde dikir…Îroj bi kompûteran di çapxaneyan de bi dehan kovarên kurdî diweşin. Gelo sazûmana 12ê Îlonê ji xwe re difikire û dipirse bê ‘Kî bi ser ket û kî bi bin ket!?’

 

Ti caran jibîr nabe jana dane ser dilan û laşan…

 

***

 

HESEN HUSEYIN DENIZ

 

 

çapkirin